چرا حضرت معصومه علیها السلام ازدواج نکرده است؟

تقریباً قطعی است که حضرت معصومه علیها السلام ازدواج نکرد، در این صورت این سؤال پیش می آید که سنّت ازدواج از مستحبات مؤکّد اسلامی است، تا آنجا که رسول اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: در اسلام و در پیشگاه خدا بنایی برپا نشده که محبوبتر و عزیزتر از بناي ازدواج باشد( 1 ) همچنانکه فرمود: ازدواج سنّت و برنامه من است، پس کسی که از سنّت من دوري کند از من نیست.( 2 ) و نیز وارد شده: در عصر امام باقر علیه السلام بانویی به خاطر ریاضت و کسب فضیلت، ازدواج نمیکرد. امام باقر علیه السلام به او فرمود: اگر در ترك ازدواج، فضیلتی به دست می آمد، حضرت فاطمه علیهاالسلام سزاوارتر از تو بود، که به خاطر کسب فضایل اخلاقی، ازدواج نکند؛ زیرا هیچ بانویی در کسب کمالات، از فاطمه علیها السلام پیشی نگرفته است.( 3 )

پاسخ در پاسخ به این سؤال دو مطلب گفته شده که هرکدام، یا یکی از آنها دلیل شایسته اي است که موجب ترك ازدواج حضرت معصومه علیها السلام شده است:

1 - دختران امام کاظم علیه السلام به ویژه حضرت معصومه علیها السلام در سطحی از کمالات بودند که براي خود هم کفو و همسر مناسبی نیافتند، تا با او ازدواج کنند. امام کاظم علیه السلام به آنها سفارش کرده بود که با رأي و مشورت برادرشان حضرت رضا علیه السلام ازدواج کنند.( 4 )

با توجّه به اینکه طبق نقل سبط جوزي،( 5 ) امام کاظم علیه السلام داراي چهار دختر به نامهاي فاطمه کبري، فاطمه وسطی، فاطمه صغري و فاطمه اخري بود.(6 ) در اینکه حضرت معصومه علیها السلام کدامیک از اینها بوده، بعضی تردید نموده اند ولی از قراین و عظمت مقام حضرت معصومه علیها السلام نسبت به دیگران استفاده میشود که او همان فاطمه کبري بوده است.( 7 )

در مورد حضرت زهرا علیها السلام امام صادق علیه السلام فرمود: اگر خداوند متعال، علی علیه السلام را براي فاطمه علیهاالسلام نمی آفرید، در سراسر زمین، از حضرت آدم گرفته تا هر انسانی بعد از او، همسر همتا و مناسبی براي فاطمه علیها السلام پیدانمی شد.(8)

2 - ترس و وحشت ناشی از حکومت پر از خفقان و اختناق هارون، به گونه اي بود که کسی جرأت نمیکرد با دختران امام کاظم علیه السلام ازدواج نماید و داماد آن حضرت شود؛ زیرا دامادي آن حضرت، از نظر دستگاه طاغوتی هارون، موجب خطر شدید میشد.

به این ترتیب، حضرت معصومه علیها السلام و بعضی از خواهرانش، از ازدواج صرفنظر کردند. درضمن، نباید این مطلب را از نظر دور داشت که امام کاظم علیه السلام در زندان به سر میبرد و اطلاع امام رضا علیه السلام از آینده (در مورد شهادت پدر، و هجرت اجباري او به خراسان) شاید دلیل دیگري براي ترك ازدواج حضرت معصومه علیها السلام باشد. واین نیز از مصایب و رنجهاي روزگار نسبت به خاندان نبوت است، که ستمگران کینه توز، با ایجاد شرایط نامساعد، آنها را از مواهب زندگی، محروم ساختند.( 9)

پی نوشت :
1. وسائل الشیعه، ج 4 ،ص 3
2. همان،ص 7
3. همان، ص 117
4. اصول کافی، ج 1،ص 317
5. تذکره، ص 315
6. بحارالانوار، ج 48 ،ص 317
7. همان، ص 110
8. اصول کافی، ج 1، ص 261
9. حضرت معصومه علیها السلام فاطمه دوم، محمّدي اشتهاردي، ص 117 و 115

منبع :عمّه سادات زندگی حضرت معصومه /نوشته سید ابوالقاسم حمیدی